Nazwą 14 punktów Wilsona określa się program pokojowy, który przedstawił 8 stycznia 1918 roku w orędziu do Kongresu prezydent Thomas Woodrow Wilson. Postulował w nim podjęcie działań, które należałoby przedsięwziąć, by świat po I wojnie światowej był sprawiedliwszy. Wprowadzenie ich w życie miałoby też zapobiec kolejnej wojnie światowej. Dla Polski ważny był 13. punkt, mówiący o utworzeniu niepodległego państwa polskiego z dostępem do morza na terenach zamieszkanych w większości przez ludność polską.
[1]Porozumienia pokojowe będą jawnie zawierane, nie będzie już porozumień tajnych. Dyplomacja ma działać jawnie i publicznie.
[2]Całkowita wolność żeglugi na morzach, poza wodami terytorialnymi, zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny, poza przypadkami, kiedy morza te będą zamknięte całkowicie lub częściowo przez działania międzynarodowe, mające na celu wykonanie międzynarodowych porozumień.
[3]Zniesienie barier gospodarczych i ustalenie warunków handlu równych dla wszystkich narodów akceptujących pokój i stowarzyszonych dla jego utrzymania.
[4]Wzajemna wymiana wystarczających gwarancji, tak aby zbrojenia narodowe zostały zredukowane do minimum.
[5]Rozstrzygnięcie sporów kolonialnych w atmosferze swobodnej, otwartej i całkowicie bezstronnej, ale przestrzegając zasady, że interesy ludności zainteresowanej mają równą wagę co interesy Rządów.
[6]Ewakuacja wszystkich rosyjskich terytoriów i uregulowanie stosunków z Rosją, Rosja ma prawo do samookreślenia swojego ustroju politycznego.
[7]Belgia musi być ewakuowana i stać się w pełni suwerennym krajem.
[8]Terytorium francuskie zostanie uwolnione i odbudowane. Alzacja i Lotaryngia mają powrócić do Francji.
[9]Korekta granicy włoskiej, wzdłuż linii narodowościowej.
[10]Stworzenie możliwości autonomicznego rozwoju narodom Austro-Węgier.
[11]Rumunia, Serbia i Czarnogóra odzyskają utracone w czasie wojny terytoria, Serbii zostanie przyznany wolny dostęp do morza, stosunki między różnymi państwami bałkańskimi muszą być oparte na przyjacielskich porozumieniach, uwzględniających linie podziału wspólnot i narodowości.
[12]Ludności tureckiej Imperium Osmańskiego zapewniona zostanie suwerenność i bezpieczeństwo, innym narodom zamieszkującym Imperium przysługuje prawo do bezpieczeństwa i rozwoju, oraz autonomia. Dardanele zostaną otwarte dla okrętów i statków handlowych, zabezpieczone gwarancją międzynarodową.
[13]
Stworzenie niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez ludność bezsprzecznie polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną, gospodarczą, integralność terytoriów tego państwa ma być zagwarantowana przez konwencję międzynarodową.
[14]Stworzenie Ligi Narodów, której celem będzie zapewnienie gwarancji niepodległości politycznej oraz integralności terytorialnej wszystkich państw.
W 2008 roku (90 rocznica) Amerykański ambasador w Polsce Victor Ashe przekazał Polsce kopię dokumentu zawierającego "Czternaście Punktów" prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona. Wilson w 1918 roku przedstawił w nich swoją wizję pokoju na świecie. Victor Ashe zacytował trzynasty punkt, w którym Woodrow Wilson upomniał się o niepodległą Polskę.
Cytat:
pl.wikipedia.org/wiki/Czternaście_punktów_Wilsona
Cytat:
http://polskiedzieje.pl/teksty-zrodlowe/14-punktow-wilsona.html
- ostatnia aktualizacja:
56 minut temu
