Motyle widzą inaczej, niż ludzie. Oko larwy rejestruje tylko światło i cień. Świat dorosłych osobników jest bogaty w kolory, ale ubogi w szczegóły.Choć żyją krótko, ich żywot pełen jest tajemnic, a zwyczaje warte są zainteresowania każdego przyrodnika i miłośnika przyrody. Łacińska nazwa motyli Lepidoptera oznacza łuskoskrzydłe; ich skrzydła pokryte są małymi i barwnymi dachówkowato ułożonymi łuskami. Naukowcy poznali około 170 tys. gatunków motyli - dziennych, nocnych i drobnych. W Polsce opisano około 3 tys. gatunków, co stanowi 1,8 proc. wszystkich motyli zidentyfikowanych przez badaczy z całego świata. Największy na świecie motyl dzienny to Ornithoptera alexandrae. Występuje w południowo-wschodniej części Nowej Gwinei. Samiec, dużo atrakcyjniejszy od samicy (to u motyli typowe) przez kolekcjonerów zwany jest "królewską pięknością". Gatunek objęty jest ochroną, zgodnie z konwencją waszyngtońską (CITES). Kolekcjonerzy od lat pasjonowali się motylami. Najpopularniejsze wśród pasjonatów są pazie. Charakterystyczną cechą tej rodziny są ogonki na tylnych skrzydłach, które według naukowców pełnią rolę obronną.
Naukowa pasja entomologa znacznie wykracza poza kolekcjonowanie pięknych okazów dorosłych motyli. Badacze analizują cały cykl rozwojowy i odkrywają coraz więcej tajemnic dotyczących tych owadów.
Larwa motyla, w odróżnieniu od postaci dorosłej wyposażonej w ssawkę, ma aparat gębowy typu gryzącego. Pokarm dostarcza jej budulca i energii do kolejnych przeobrażeń. Prymitywne oczy gąsienicy rejestrują tylko światło i cień. Stadium larwalne trwa około 40 dni, a jeśli owad zimuje w tej postaci, to nawet 10 miesięcy. Motyle najlepiej postrzegają kolory od żółtego do czerwonego, rzadziej barwy niebieskie i fioletowe. Widzą świat inaczej, niż my. Wyłupiastymi oczami rozmieszczonymi na czubku głowy potrafią ogarnąć całe 360 stopni. Z ich punktu widzenia świat wygląda jak wielka misa - jest bogaty w kolory, a ubogi w szczegóły. Kallima Inachus to mistrz kamuflażu. Niezwykły kształt i kolor spodnich skrzydeł tego motyla sprawia, że jest to doskonały przykład mimetyzmu. Mimezja to zdolność do upodabniania się kształtem, barwą lub deseniem na powierzchni ciała zwierzęcia do otaczającego środowiska. Motyl, siadając na gałęzi, składa skrzydła i nieruchomieje, jakby zamieniał się w liść. W ten sposób znika - w mgnieniu oka staje się niewidoczny dla napastnika.
Z kolei mimikra polega na zdolności do upodabniania się bezbronnych zwierząt do innych gatunków, posiadających przystosowania obronne. W ten sposób zyskują ochronę przed naturalnymi wrogami. Motyl Caligo po złożeniu skrzydeł idealnie naśladuje siedzącą sowę. Ptaki i inni drapieżcy nie są zainteresowane atakiem na podszywanego drapieżnika, dzięki czemu owad jest prawie bezpieczny. Kilkanaście gatunków motyli jest prawie całkowicie pozbawionych łusek, dzięki czemu ich skrzydła stają się niemal przezroczyste. Siadając na roślinach motyle te całkowicie wtapiają się w otoczenie. To ich cecha obronna.
Inaczej bronią się Helikony - niewielka grupa jaskrawo ubarwionych motyli trujących. Ich pomarańczowo-żółto-czarne skrzydła ostrzegają drapieżniki, a motyle mogą latać wolno i pewnie wiedząc, że są nietykalne. Łączą się w grupy i latają nad ziemią na skraju lasów. Nocują na krzakach, obsiadając je dookoła.
O barwach motyli można napisać nie tylko nie jeden artykuł popularnonaukowy, ale i całą epopeję. Nie każdy wie, że w przyrodzie zdarzają się tez motyle ogoniaste. Długie ogony pełnią przede wszystkim funkcję obronną, ponieważ jako pierwsze są atakowane przez napastnika. Nawet z oderwanym ogonkiem motyle mogą swobodnie latać. Nieuszkodzonym - wabią samice.
- ostatnia aktualizacja:
Wczoraj 20:34
