#rodzaj

1.2. Bomby odłamkowe - podstawowym zadaniem jest rażenie siły żywej lub nieopancerzonych celów (pojazdów, samolotów na ziemi) za pomocą odłamków powstających przy wybuchu. Mają grubą skorupę, tworzącą odłamki po rozerwaniu lub cienką skorupę wypełnioną elementem tworzącym odłamki, np. kulkami metalowymi. Masa ich skorupy może znacznie przewyższać masę materiału wybuchowego.

IFB-500



LBOB-250Sz


BAT 120


Działanie i budowa IFB-500


Bomba zapalająca – bomba lotnicza mająca na celu po wybuchu spowodować zapalenie się budynków. Bomby te są wypełniane środkami zapalającymi (głównie białym fosforem lub odmianami napalmu).

1.3. Bomby takie były stosowane na dużą skalę podczas niemieckich bombardowań Londynu w czasie II wojny światowej, oraz podczas amerykańskich bombardowań Tokio i innych miast Japonii również w tym czasie. Powodowały one olbrzymie pożary, które pustoszyły nie tylko bombardowany obszar, ale często niemal całe miasto (tak jak w przypadku Tokio, gdyż przeważała tam zabudowa drewniana). Dziś bomby zapalające są nadal produkowane, ale przez lata zimnej wojny zostały bardzo udoskonalone.

ZAB-500sz


AN-M76


Kosz Chlebowy Mołotowa (RRAB-3)


Użycie bomb zapalających z napalmem w Wietnamie


1.4. Bomby przeciwbetonowe - bomby burzące o specjalnie wzmocnionej skorupie, służącej do przebicia zewnętrznej warstwy celu wykonanej np. z betonu i wybuchu poniżej niej. Czasami mają dodatkowy przyspieszacz rakietowy, w celu głębszego wbicia się w grunt. Służą głównie do niszczenia umocnień lub pasów startowych lotnisk; podobne bomby przeciwpancerne służyły do zwalczania opancerzonych okrętów

MOP


GBU-27


BLU-109 Durandal


Działanie i zastosowanie bomby typu MOP



1.5. Bomba kasetowa – bomba lotnicza będąca zasobnikiem zawierającym od kilku do kilkuset bomb małego wagomiaru. Po określonym czasie od zrzutu podpociski są wyrzucane z bomby kasetowej siłą wybuchu niewielkiego ładunku prochowego lub siłą odśrodkową.

Bomby kasetowe - mogą zawierać podpociski o różnym działaniu (odłamkowe, przeciwpancerne, chemiczne itd.). Bomby kasetowe służą do rażenia celów powierzchniowych (podpociski odłamkowe, chemiczne, zapalające) lub punktowych (podpociski przeciwpancerne).

Odmianą bomb kasetowych są bomby zawierające miny przeciwpiechotne, samouzbrajające się po określonym czasie od zrzucenia. Są one zakazane przez międzynarodowe konwencje.
30 maja 2008 podczas konferencji w Dublinie 111 państw poparło zakaz używania bomb kasetowych. Od głosu wstrzymała się m.in. Polska, mająca na wyposażeniu kilka typów bomb kasetowych RBK, LBKas-250, ZK-300[1]. Do dziś (czerwiec 2011) Polska, obok między innymi Stanów Zjednoczonych, Rosji i Chin, nie została sygnatariuszem konwencji i nie jest zobowiązana zakazem.



Polska bomba ZK-300


BL-755


CBU-89


Działanie bomby kasetowej na animacji


2. Bomby używane w bitwach morskich.

2.1. Bomba głębinowa – broń morska, przeznaczona do rażenia okrętów podwodnych znajdujących się w zanurzeniu. Do czasów II wojny światowej był to główny środek zwalczania okrętów podwodnych (ZOP), później jego rola malała i obecnie ma już raczej znaczenie historyczne.

Bomba głębinowa składa się z ładunku materiału wybuchowego umieszczonego w zazwyczaj cylindrycznym metalowym kadłubie wodoszczelnym, wyposażonym w zapalnik. Najczęściej stosowane są zapalniki hydrostatyczne, powodujące wybuch bomby na odpowiedniej, zaprogramowanej głębokości, uruchamiane na skutek wzrostu ciśnienia wody. W dawnej polskiej literaturze używano też nazwy bomby głębinowej: "bomba hydrostatyczna". Oprócz hydrostatycznych, czasami stosowane są zapalniki uderzeniowe.

Bomby głębinowe były przede wszystkim zrzucane (staczane) ze zrzutni bomb głębinowych - specjalnych pochylni znajdujących się na rufie okrętu nawodnego. Bomby tego rodzaju, nazywane także grawitacyjnymi, wprowadzono w 1916 podczas I wojny światowej - pionierem była brytyjska Royal Navy. W celu rozszerzenia pola rażenia, oprócz zrzutni bomb głębinowych pojawiły się miotacze bomb głębinowych, miotające je na odległość ok. 50-150 m na burty okrętu za pomocą ładunków prochowych.


AN-Mk 53


Zrzucanie bomb głębinowych z niszczyciela


2.2. Bomba skacząca – zaprojektowana przez prof. Barnesa Wallisa brytyjska bomba burząca o masie 4 ton (materiał wybuchowy o masie 3 ton), przeznaczona do niszczenia celów o znacznych gabarytach takich jak zapory wodne, schrony okrętów podwodnych. Wykorzystana w dniu 17 maja 1943 r. do zniszczenia zapór wodnych w Möhne i Eder przez 617 Dywizjon Bombowy "Dam busters" (Operacja Chastise).

Wyjątkowość tych bomb polegała na specyficznej metodzie zrzutu na cel. Samolot musiał lecieć z prędkością od 230 do 235 mil na godzinę (około 370 km/h) na wysokości około 60 stóp (20 m) nad powierzchnią wody i zrzucić bombę tak, aby uderzając o płaszczyznę wody odbiła się od niej i zachowując energię kinetyczną "podskakiwała" (jak "kaczka" z kamienia) kilkakrotnie (na długości około 400 m), aż do osiągnięcia celu jakim były korony zapory wodnej. Przed zrzutem bomby, używano specjalnego urządzenia które wprowadzało bombę w ruch obrotowy. Dzięki temu bomba łatwiej odbijała się od powierzchni, nie tonąc po zetknięciu z nią. Po dotarciu do zapory, bomba tonęła i na głębokości około 30 stóp (około 10 m) dochodziło do eksplozji.



Bomba skacząca w praktyce



2.3. Mina morska to środek walki morskiej, przeznaczony do rażenia podwodnej części kadłuba okrętu lub statku. Składa się z ładunku materiału wybuchowego umieszczonego w kulistym lub cylindrycznym kadłubie wodoszczelnym, wyposażonego w urządzenia zapalające i zabezpieczające.

Mina morska jest stawiana w określonym miejscu akwenu, w rejonie przewidywanego operowania okrętów nieprzyjaciela, zwykle w postaci zagród (aktywnych lub obronnych), składających się z większej ilości min w pewnych odległościach. Miny mogą być stawiane przez okręty różnych klas, w tym specjalne jednostki - stawiacze min - oraz przez samoloty (miny lotnicze). Do usuwania min (trałowania) przeznaczone są okręty klas trałowiec i niszczyciel min. Służą do tego różne rodzaje trałów oraz bezzałogowe pojazdy podwodne. Okręty zabezpieczają się przed minami minimalizując pole okrętu przez wyciszanie, demagnetyzację, zmniejszenie albo zwiększenie prędkości, stosowanie szyku torowego, użycie parawanów i wąsów.

Mina kotwiczna


A tu pokazane o taka niepozorna kulka potrafi


3. Inne rodzaje bomb

3.1. Bomba oświetlająca - bomba lotnicza napełniona substancjami oświetlającymi, wyposażona w mały spadochron, przeznaczona do oświetlania terenu podczas bombardowania, rozpoznania lotniczego oraz prowadzenia działań bojowych w warunkach nocnych. Ciężar bomby oświetleniowej waha się w granicach od 3 do 5 kilogramów.

3.2. omba fotograficzna (czasem nazywana: bombą błyskową) - bomba lotnicza stosowana do oświetlania terenu podczas fotografowania lotniczego w nocy.

Bomba błyskowa jest wyposażona w zapalnik czasowy, który po określonym czasie powoduje detonację niewielkiego ładunku materiału wybuchowego, który rozrywa korpus bomby oraz zapala masę oświetlającą (mieszanina azotanu baru i magnezu lub azotanu baru i glinu). Gwałtowne spalanie masy oświetlającej powoduje krótkotrwałe oświetlenie fotografowanego obiektu. Wybuch bomby błyskowej musi być zsynchronizowany z migawką kamery zainstalowanej na samolocie rozpoznawczym.

Wobec zastąpienia klasycznych aparatów fotograficznych przez urządzenia działające przy niskim poziomie oświetlenia, termowizyjne i radary obserwacji bocznej bomby błyskowe stanowią obecnie rzadko spotykany rodzaj amunicji lotniczej.

3.3. Bomba agitacyjna (bomba propagandowa) - rodzaj bomby lotniczej. Zasobnik zawierający ulotki i materiały propagandowe przeznaczone dla ludności cywilnej lub wojsk przeciwnika. Po zrzuceniu bomby agitacyjnej z samolotu ulotki wysypują się na odpowiedniej wysokości nad ziemią bądź na ziemi w chwili uderzenia bomby o twardą powierzchnię.

Agitab-500


4. Broń masowego rażenia.

4.1. Bomba atomowa
Schemat dwóch metod detonowania ładunku jądrowego

Bomba atomowa czerpie swoją energię z reakcji rozszczepienia ciężkich jąder atomowych (np. uranu lub plutonu) na lżejsze pod wpływem bombardowania neutronami. Rozpadające się jądra emitują kolejne neutrony, które bombardują inne jądra, wywołując reakcję łańcuchową.

Zasada działania bomby atomowej polega na wytworzeniu/przekroczeniu w jak najkrótszym czasie masy krytycznej ładunku jądrowego. Przekroczenie masy krytycznej zazwyczaj uzyskuje się na jeden z dwóch sposobów: poprzez połączenie kilku porcji materiału rozszczepialnego (tzw. metoda działa) lub zapadnięcie materiału uformowanego w powłokę (tzw. metoda implozyjna). Połączenie to musi odbyć się szybko by reakcja nie została przerwana już w początkowej fazie w wyniku rozproszenia energii powstającej podczas rozszczepiania jąder, dlatego do połączenia materiałów rozszczepialnych używa się konwencjonalnego materiału wybuchowego. Reakcja łańcuchowa wydziela ogromną ilość energii. Wysoka temperatura i energia produktów rozpadu powodują błyskawiczne rozproszenie materiału rozszczepialnego i przerwanie reakcji łańcuchowej. Jako ładunku nuklearnego przy metodzie działa używa się uranu-235, zaś przy metodzie implozyjnej – plutonu-239.

Z jednego kilograma U-235 można uzyskać do 82 TJ (teradżuli) energii. Typowy czas trwania reakcji łańcuchowej to 1 μs, więc moc wynosi 82 EW/kg.

FAT MAN (zdetonowana nad Nagasaki)


LITTLE BOY (zdetonowana nad Hiroszimą)



Przybliżony schemat budowy bomby atomowej


Zasada działania



Efekty działania bomby



4.2. Bomba wodorowa - Zwana jest też bombą termojądrową. Zasada działania bomby wodorowej opiera się na wykorzystaniu reakcji termojądrowej, czyli łączenia się lekkich jąder atomowych (np. wodoru lub helu) w cięższe, czemu towarzyszy wydzielanie ogromnej ilości energii.

Ponieważ rozpoczęcie i utrzymanie fuzji wymaga bardzo wysokiej temperatury, bomba wodorowa zawiera ładunek rozszczepialny (pierwszy stopień), którego detonacja inicjuje fuzję w ładunku drugiego stopnia. Ciśnienie uzyskane z pierwszego stopnia kompresuje drugi stopień, otoczony płaszczem ze zubożonego uranu. Jednocześnie zawarty wewnątrz rdzeń ze wzbogaconego uranu w wyniku implozji osiąga masę krytyczną i staje się bardzo silnym źródłem neutronów. W tych warunkach w wodorowo-helowym paliwie rozpoczyna się niezwykle szybki i gwałtowny proces fuzji jąder, dzięki czemu w bardzo krótkim czasie emitowana jest energia wielokrotnie przekraczająca tę uzyskaną z pierwszego stopnia.

Ładunki drugiego stopnia mogą być łączone w prawie dowolnej ilości i wielkości (jedna reakcja fuzji inicjuje następną). To, jak i brak ograniczenia przez masę krytyczną oraz znacznie większa niż w przypadku ładunków rozszczepialnych wydajność, umożliwiają budowę broni o mocy daleko większej niż w przypadku zwykłej bomby atomowej.

W wyniku eksplozji wielostopniowej bomby wodorowej o mocy 20 MT, kula ognia (fireball) ogarnie obszar w odległości ok. 3 km w każdym kierunku od punktu detonacji (strefa zero). W odległości do 6,4 kilometra, podmuch powietrza spowoduje skokowy wzrost ciśnienia do 0,44 MPa zaś prędkość wiatru przekroczy 1040 km/h. Spowoduje to zdruzgotanie nawet ukrytych pod ziemią schronów przeciwbombowych. Na dystansie 26,6 km od miejsca detonacji, rozszerzająca się fala cieplna zdolna będzie do zapalenia wszystkich palnych materiałów na swej drodze - domów, ubrań, roślin, paliw, itp., wzniecając setki tysięcy pożarów, zaś siła wiatru na tym obszarze przekroczy prędkość 160 km/h, co zamieni pożary w ogromną "burzę ogniową" i rozniesie ją na odległość 48 km, co stanowi łączny obszar 1280 km. Szacunki ofiar w ludziach dla ok. 3-milionowej strefy metropolitalnej wielkości San Diego wynoszą ok. 1 miliona zabitych osób w ciągu kilku minut i 500 000 rannych od uderzeń niesionych wiatrem płonących szczątków, ciężko poparzonych, z utratą słuchu, wzroku, czy też spowodowanym olbrzymim ciśnieniem powietrza pęknięciem płuc.

B-53


Ekslozja bomby wodorowej Ivy Mike 1952


Test bomby wodorowej w ZSRR w 1953



4.3. Brudna bomba - bomba, której celem jest rozsianie materiału radioaktywnego, a przez to doprowadzenie do promieniotwórczego skażenia terenu, na możliwie dużym terenie przy wykorzystaniu wybuchu klasycznego materiału wybuchowego. Broń ta nie jest rodzajem broni nuklearnej.

Brudna bomba jest łatwiejsza w konstrukcji od bomby jądrowej, nie wymaga użycia trudno dostępnych materiałów rozszczepialnych, jak i dużej ilości materiału wybuchowego, więc istnieje niebezpieczeństwo użycia jej przez terrorystów. Główny materiał do produkcji takiej bomby, radioaktywne izotopy promieniotwórcze, może zostać łatwo zdobyty np. ze starych porozrzucanych na terytorium byłego ZSRR i nieopróżnionych napromienników. Przypadek zdobycia materiału radioaktywnego miał miejsce w Goiânii, gdzie przez nieprawidłowe przechowywanie materiału promieniotwórczego dostał się on w niepowołane ręce w wyniku czego skażeniu uległa znaczna przestrzeń.

Schemat brudnej bomby (1. Ładunek wybuchowy np. trotyl. 2. Materiał radioaktywny bądź skażony)